Cảm lạnh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh

Giai đoạn chuyển mùa là khoảng thời gian mọi người thường xuyên bị cảm lạnh. Vậy cảm lạnh là gì và làm thế nào để phòng ngừa được căn bệnh này? Theo dõi câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé.

1. Cảm lạnh là bệnh gì?

Cảm lạnh là một bệnh lý liên quan đến đường hô hấp và do nhiễm virus đường hô hấp gây ra. Đây là một bệnh lý rất phổ biến tại Việt Nam. Bệnh có thể xảy ra ở tất cả các đối tượng, nhưng thường gặp nhất là ở trẻ em và người cao tuổi. Bệnh thường không diễn biến nặng và gây khó chịu cho người bệnh như cảm cúm. Tuy nhiên người bị bệnh vẫn có thể cảm thấy thiếu năng lượng và có cảm giác mệt mỏi khi sinh hoạt hàng ngày.

Bệnh cảm lạnh thường xuất hiện nhiều vào giai đoạn chuyển mùa, thay đổi thời tiết đột ngột. Bởi đó cũng là khoảng thời gian mà có thể yếu đi và dễ bị ảnh hưởng bởi các virus hay vi khuẩn bên ngoài môi trường.

2. Nguyên nhân cảm lạnh là gì?

Nguyên nhân chính của bệnh cảm lạnh là do virus gây ra. Trong đó virus phổ biến nhất gây ra bệnh cảm lạnh đó chính là các virus thuộc chủng Rhinovirus hoặc Enterovirus. Bệnh cảm lạnh thường dễ lây thông qua các mắt, mũi, miệng hoặc cũng có thể thông qua giọt bắn khi bạn tiếp xúc với người bị bệnh bị ho hoặc hắt hơi.

Một cách khác có thể khiến virus cảm lạnh xâm nhập vào cơ thể đó là khi bạn tiếp xúc với các đồ vật có chứa virus hoặc sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bị bệnh. Tuy nhiên trường hợp này thường ít xảy ra hơn.

Xem thêm lời giải đáp từ chuyên gia để biết rõ hơn về vấn đề: Cảm lạnh có lây không?

3. Những dấu hiệu cảm lạnh thường gặp

Sau một khoảng thời gian ủ bệnh từ 24 đến 72 tiếng đồng hồ thì cơ thể bạn mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng cảm lạnh. Một số dấu hiệu cảm lạnh phổ biến mà bạn có thể gặp phải đó là:

• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
• Viêm họng
• Ho
• Đau nhức cơ thể nhẹ hoặc đau đầu nhẹ
• Hắt xì
• Sốt nhẹ
• Cảm thấy khó chịu trong người

Bệnh cảm lạnh thông thường sẽ chỉ xuất hiện các triệu chứng nhẹ kể trên và có thể tự khỏi sau 1 tuần. Mỗi người bệnh có thể sẽ có những dấu hiệu khác nhau, bên trên chỉ là những dấu hiệu mà hầu hết mọi người đều có thể gặp phải. Ngoài ra, có một số người bệnh có thị mất vị giác, sưng hạch bạch huyết hay có cảm giác bị áp lực bên trong tai và mặt khi bị nhiễm cảm lạnh.

Hầu hết bệnh cảm lạnh có thể khỏi trong vòng vài ngày, tuy nhiên cũng có một số trường hợp nặng nề hơn thì bệnh có thể gây ra một số biến chứng. Những biến chứng nguy hiểm mà bệnh cảm lạnh có thể gây ra như: hen suyễn, viêm tai giữa, viêm xoang, hay các bệnh liên quan đến nhiễm trùng khác. Do đó, nếu bạn bị cảm lạnh và cảm thấy bất thường thì cần đến ngay các cơ sở ý tế để được theo dõi sức khỏe kịp thời.

4. Khi nào bị cảm lạnh cần phải đến bệnh viện

Đối với người trưởng thành, bạn cần liên hệ với bác sĩ hoặc đến bệnh viện với những tường hợp như:

• Có triệu chứng sốt cao trên 38.5 độ C kéo dài 5 ngày trở lên hoặc bạn đột ngột bị sốt lại sau một khoảng thời gian ngừng sốt.
• Luôn xuất hiện hiện tượng khó thở và thở khò khè.
• Bị đau họng và đau đầu nhiều, kéo dài nhiều ngày không khỏi.
• Bị xoang nghiêm trọng.

Đối với đối tượng bị cảm lạnh là trẻ em thì người lớn cần phải để ý đến trẻ em một cách cẩn thận và thường xuyên hơn. Bởi bệnh cảm lạnh ở trẻ em thường dễ trở nặng và có thể xảy ra nhiều biến chứng nguy hiểm hơn người lớn. Nếu trẻ em không được điều trị cảm lạnh triệu để thì có thể dẫn đến các biến chứng nặng hơn như viêm phổi hoặc viêm phế quản. Do đó, nếu ở trẻ có xuất hiện các triệu chứng sau đây, cha mẹ nên đưa bé đến bệnh viện ngay:

• Trẻ có độ tuổi từ 1 – 4 tháng tuổi bị sốt 38 độ C
• Trẻ bị sốt liên tục trong vòng 2 ngày mà không đỡ.
• Những triệu chứng cảm lạnh ở trẻ không được cải thiện hoặc càng ngày càng nặng thêm.
• Trẻ bị ho nhiều và có triệu chứng khó thở hay thở khò khè.
• Trẻ chán ăn, mệt mỏi nhiều hơn bình thường
• Trẻ đau tai, đau đầu.
• Trẻ bị buồn ngủ bất thường hay có dấu hiệu bị rối loạn ý thức.

Đó là những triệu chứng cảnh bảo người lớn và trẻ em nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được điều trị kịp thời tránh những biến chứng xấu có thể xảy ra.

5. Những yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh cảm lạnh

Bên cạnh những yếu tố tiếp xúc khiến bạn bị nhiễm bệnh thì theo các bác sĩ, có rất nhiều yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh cảm lạnh của bạn và thúc đẩy khả năng tấn công và lây nhiễm của virus như:

• Yếu tố về tuổi tác: Tuy bệnh cảm lạnh có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng đối với những trẻ em dưới 6 tháng tuổi sẽ là những đối tượng dễ mắc bệnh cảm lạnh hơn cả. Bởi giai đoạn này, sức đề kháng của trẻ còn khá yếu.
• Yếu tố về hệ miễn dịch: Thông thường những người có hệ miễn dịch kém hoặc đang mắc các bệnh mãn tính thường dễ bị cảm lạnh hơn những người bình thường.
• Sử dụng thuốc lá: Thuốc lá cũng là một yếu tố là tăng khả năng mắc bệnh cảm lạnh. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người hút thuốc lá hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc dễ có khả năng mắc bệnh cảm lạnh hơn.
• Yếu tố liên quan đến thời tiết: Thời tiết thay đổi có ảnh hưởng rất lớn đến thể trạng của mọi người. Đặc biệt khi thời tiết thay đổi từ thu sang đông thường khá lạnh. Đây cũng chính là thời điểm nhạy cảm làm tăng nguy cơ mắc bệnh cảm lạnh ở cả người lớn và trẻ em.
• Tiếp xúc với người bệnh: Đây chắc chắn là yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh bởi khi bạn tiếp xúc với người bị bệnh cảm lạnh có nghĩa là bạn có thể bị virus cảm lạnh xâm nhập qua đường hô hấp.

6. Chẩn đoán cảm lạnh

Các bác sĩ thường chẩn đoán bệnh cảm lạnh thông qua biểu hiện và những triệu chứng bên ngoài của bạn. Trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc những tình trạng khác, bạn sẽ được yêu cầu chụp X-quang hoặc tiến hành làm một số xét nghiệm khác để loại trừ các nguyên nhân gây ra triệu chứng.

7. Cách điều trị cảm lạnh

Cho đến nay, bệnh cảm lạnh vẫn chưa có phương pháp nào đặc trị để tiêu diệt virus gây bệnh. Tuy nhiên, có khá nhiều trường hợp lạm dụng thuốc kháng sinh để chữa bệnh cảm lạnh. Bạn cần nhớ rằng, thuốc kháng sinh không thể giúp bạn chống lại hay tiêu diệt virus cảm lạnh. Do đóm bạn không nên quá lạm dụng thuốc kháng sinh trong việc điều trị nếu bạn không bị nhiễm khuẩn.

Phương pháp điều trị cảm lạnh hiện nay là tập trung chủ yếu vào việc làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng cảm lạnh bao gồm:

• Sử dụng thuốc giảm đau để giảm bớt sự khó chịu, mệt mỏi khi bị cảm lạnh.
• Sử dụng một số loại thuốc hạ sốt không cân kê toa, bao gồm acetaminophen hoặc ibuprofen để làm giảm bớt các triệu chứng liên quan đến cảm lạnh.
• Thuốc xịt mũi để hỗ trợ làm thông mũi.
• Siro ho làm giảm ho, dịu cổ họng.
• Vitamin C, kẽm hỗ trợ tăng sức đề kháng để chống lại virus.

Đối với những trẻ em bị cảm lạnh, bạn cần hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt. Bạn nên tránh cho bé uống hai loại thuốc có cùng một dược chất một lúc, vì điều này có thể dẫn đến quá liều.

8. Những cách phòng ngừa bệnh cảm lạnh hiệu quả

Để hỗ trợ làm giảm các triệu chứng của bệnh cảm lạnh cũng như phòng ngừa căn bệnh này hiệu quả, bạn cần áp dụng một số biện pháp sau:

• Rửa tay thường xuyên: Bạn cần rửa tay sạch sẽ với nước và xà phòng và cần phải dạy các bé hiểu về tầm quan trọng của việc rửa tay cũng như làm thế nào để rửa tay đúng cách. Trong trường hợp bạn không có sẵn xà phòng và nước thì có thể sử dụng nước rửa tay khô thay thế.
• Khử trùng đồ dùng, vật dụng trong nhà: Không gian trong nhà cửa như nhà bếp, nhà vệ sinh,… cần được vệ sinh bằng thuốc khử trùng thường xuyên. Bên cạnh đó, nếu trong nhà bạn đang có người bị bệnh thì điều này càng phải được chú trọng. Nếu trong gia đình bạn có em bé thì bạn cũng cần lên kế hoạch rửa đồ chơi cho bé định kỳ.
• Dùng khăn giấy thay cho các loại khăn vải: Khi bị bệnh và muốn hắt hơi, bạn nên sử dụng khăn giấy để hạn chế tối đa việc lây bệnh cho người khác. Thêm vào đó, khi sử dụng xong, bạn cũng nên vứt vỏ khăn giấy và rửa lại tay sạch sẽ.
• Hướng dẫn trẻ ho và hắt hơi khi không có giấy ăn: Nếu trẻ đang bị cảm lạnh và không có sẵn giấy ăn bên người, khi bé ho, hắt hơi bố mẹ cần hướng dẫn trẻ sử dụng khuỷu tay để cho miệng lại thay vì sử dụng bàn tay.
• Không sử dụng chung ly nước và các đồ dùng khác với người bị bệnh: Nếu trong gia đình bạn có người bị bệnh thì bạn cần sắp xếp sử cho người đồ sử dụng đồ riêng để tránh bị lây bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc gần với người đang bị cảm lạnh
• Chăm sóc bản thân thật tốt: Xây dựng chế độ ăn uống, tập thể dục thể thao lành mạnh, ngủ đủ giấc,… đều có thể giúp bạn phòng bệnh cảm lạnh rất hiệu quả.

Bên cạnh việc áp dụng các phương án trên để giảm thiểu tối đa triệu chứng cảm lạnh, thì bạn cũng có thể sử dụng một số loại thảo dược tự nhiên như:Thanh hao hoa vàng, Xuyên tâm liên, Đinh hương, Hoàng cầm, Sài hồ,… Đây đều là những loại thảo dược lành tính và có tác dụng rất tốt việc hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, kháng viêm tự nhiên và làm giảm thời gian mắc bệnh do virus gây nên,…. Để tránh việc phải mất thời gian nghiên cứu về liều lượng sử dụng hay cách chế biến các loại thảo dược trên ra sao thì bạn có thể sử dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng có chứa các loại thảo dược đó cho tiện dụng.

Trên đây là những thông tin chi tiết về bệnh cảm lạnh từ nguyên nhân, cách điều trị bệnh cũng như cách phòng ngừa. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác liên quan đến bệnh cảm lạnh thì có thể hỏi bác sĩ để được cung cấp thông tin chính xác nhất.

Bài viết liên quan: Cách phân biệt cảm lạnh và cảm cúm