Cách điều trị và phòng hen phế quản bội nhiễm

Hen phế quản tiến triển nặng hơn khi bị nhiễm khuẩn thì được gọi là hen phế quản bội nhiễm. Cùng tìm hiểu về tình trạng này để biết cách điều trị và phòng bệnh hiệu quả nhé.

1. Hen phế quản bội nhiễm là gì?

Bệnh hen phế quản bội nhiễm là một nhiễm trùng đường hô hấp xảy ra trên bệnh nền là hen phế quản và đến sau mỗi đợt hen. Lúc này dịch hô hấp sẽ có vi khuẩn, hiện tượng ứ đọng dịch hô hấp gây ứ trệ quá trình lưu thông dịch dẫn đến hen bội nhiễm.

2. Nguyên nhân gây hen phế quản bội nhiễm và các yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân gây bệnh hen phế quản có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau và trên nền bệnh lý hen phế quản, hen phế quản bội nhiễm có thể xảy ra do các yếu tố sau đây:

• Khi thời tiết giao mùa, nhiệt độ đột ngột, nóng lạnh thất thường, độ ẩm không khí cao tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus sinh sôi, gây ra các đợt cúm, viêm nhiễm đường hô hấp và vùng tai mũi họng làm cho bệnh hen phế quản biến chứng nặng hơn.
• Tình trạng nhiễm độc phổi khiến sức đề kháng của phổi bị suy giảm, dễ bị nhiễm khuẩn. Môi trường bị ô nhiễm cũng chứa nhiều vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp, nếu người bệnh sinh sống hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm sẽ làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn nếu đã có tiền sử bệnh hen.
• Người mắc bệnh hen phế quản nếu không được kiểm soát, lâu ngày khiến hệ hô hấp suy yếu, dễ bị kích thích hoặc tấn công bởi các tác nhân bên ngoài. Tình trạng này dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công và gây bội nhiễm đường thở.
• Trẻ nhỏ bị hen phế quản có thể khởi phát từ một đợt bội nhiễm (nhiễm trùng, nhiễm khuẩn đường thở). Trước đó không thấy có các triệu chứng của bệnh lý hen, hen phế quản bội nhiễm được chẩn đoán khi xuất hiện rầm rộ các triệu chứng của một đợt cấp kèm nhiễm khuẩn.

3. Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết hen phế quản bội nhiễm

Hen phế quản bội nhiễm có những dấu hiệu của hen phế quản và còn có thêm các triệu chứng của tình trạng nhiễm khuẩn như:

• Ho, đau rát họng.
• Đờm: Thường có mủ và có màu xanh, vàng hoặc nâu như màu rỉ sắt.
• Đau tức ngực, đặc biệt là sau những cơn ho.
• Khó thở, thở rít, thở khò khè.
• Sốt từ nhẹ đến cao, trẻ em bị hen phế quản bội nhiễm thường có dấu hiệu sốt cao hơn so với người lớn.

Người bệnh có thể kèm theo các dấu hiệu như hắt hơi, sổ mũi trước khi vào các cơn hen cấp tính với các triệu chứng điển hình như ho, khò khè, khó thở, nặng ngực. Dịch hô hấp lúc này sẽ có vi khuẩn, đồng thời xuất hiện hiện tượng ứ đọng dịch hô hấp, làm cản trở quá trình lưu thông dịch tạo nên các ổ nhiễm khuẩn sâu trong phế nang, lâu ngày nếu không được điều trị đúng cách sẽ gây ra nhiều biến chứng.

4. Hen phế quản bội nhiễm có nguy hiểm không?

Bệnh hen phế quản bội nhiễm tuy không gây ra nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị thì có thể gây ra những biến chứng sau đây:

• Viêm phế quản: Bệnh viêm phế quản thường có những biểu hiện như sốt, khó thở, đờm nhiều và có thể có màu vàng, màu xanh do bị nhiễm khuẩn. Viêm phế quản xảy ra khi có bệnh nền hen phế quản thì tình trạng bệnh sẽ diễn biến phức tạp, khó điều trị.
• Khí phế thũng: Khí phế thũng hay còn gọi là bệnh giãn phế nang là tình trạng các phế nang trong phổi mất tính co giãn trở nên yếu dần, mỏng và dễ bị vỡ. Tính đàn hồi của mô phổi cũng trở nên yếu đi khiến không khí bị nằm gọn trong phế nang, giảm đi khả năng trao đổi khí khiến người bệnh khó thở, thở ít hơn, môi và các đầu chi bị tím tái, ho khạc đờm nhiều hơn.
• Tâm phế mạn tính: Tâm phế mạn tính là tình trạng phì đại và giãn tâm thất phải thứ phát do áp lực ở động mạch phổi tăng cao. Dấu hiệu của tâm phế mạn tính bao gồm khó thở, cơ thể tím tái, gan có thể to lên hoặc mấp mé tại bờ sườn.
• Suy hô hấp: Suy hô hấp là tình trạng cơ thể không được cung cấp đầy đủ oxi duy trì sự sống cho những cơ quan, tổ chức mô cấu trúc trên cơ thể. Tình trạng này bao gồm các dấu khó thở, thở nhanh, mặt mày tím tái. Biến chứng này được coi là một trong những nguyên nhân gây tử vong của bệnh hen.
• Xẹp phổi: Đây là một biến chứng vô cùng nguy hiểm của hen phế quản bội nhiễm. Tình trạng này làm giảm hoặc mất đi sự giãn nở không hoàn toàn của nhu mô phổi do quá trình xẹp phế nang, gây mất thể tích phổi.
• Tràn khí màng phổi: Tràn khí màng phổi là tình trạng những phế nang giãn rộng, mạch máu thưa thớt, áp lực từ phế nang tăng mạnh. Khi người bệnh xuất hiện những cơn ho hoặc lao động quá sức, các thành phế nang rất dễ bị bục vỡ. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong ở người bệnh mắc hen phế quản bội nhiễm.

5. Điều trị hen phế quản bội nhiễm như thế nào?

Hen phế quản bội nhiễm thường được điều trị bằng cách sử dụng kháng sinh và các thuốc giảm triệu chứng, kết hợp duy trì các thuốc điều trị hen được bác sĩ chỉ định. Thuốc điều trị hen phế quản bao gồm hai nhóm thuốc chính là thuốc cắt cơn và thuốc dự phòng.

Các loại thuốc thường được chỉ định điều trị hen phế quản bội nhiễm là:

• Kháng sinh: Đây là lựa chọn tốt nhất với người bệnh hen bội nhiễm vi khuẩn. Người bệnh dùng kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ và thường sử dụng kháng sinh phổ rộng như fluoroquinolon, cephalosporin thế hệ thứ 2, 3 trong điều trị.
• Thuốc điều trị triệu chứng nhiễm khuẩn: Bao gồm thuốc hạ sốt, thuốc giảm ho, bù nước….
• Thuốc cắt cơn là các thuốc giãn đường dẫn khí (phế quản) tác dụng ngắn (nhanh) như Salbutamol; Fenoterol; Terbutaline. Các thuốc này chỉ dùng khi người bệnh lên cơn khó thở, không lạm dụng và luôn đảm bảo có sẵn thuốc bên cạnh để xử trí kịp thời những trường hợp khẩn cấp.
• Thuốc dự phòng: Có ba nhóm chính là Corticosteroid dạng hít và các thuốc giãn đường dẫn khí tác dụng kéo dài hoặc thuốc thảo dược dự phòng hen. Một trong những lợi thế lớn nhất của thuốc thảo dược điều trị bệnh đường hô hấp là ít gây ra tác dụng phụ, người bệnh có thể yên tâm điều trị lâu dài và phải dùng một thời gian mới cho hiệu quả, đồng thời giúp nâng cao thể trạng, ngăn ngừa bội nhiễm.

6. Cách phòng tránh hen phế quản bội nhiễm

Người bệnh có thể phòng tránh hen phế quản bội nhiễm bằng các cách đơn giản được các chuyên gia hô hấp khuyên dưới đây:

• Người dễ bị viêm nhiễm như trẻ em, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch kém cần có chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng phù hợp để chủ động nâng cao sức đề kháng.
• Chú ý giữ gìn vệ sinh môi trường sống sạch sẽ.
• Tránh xa các tác nhân gây dị ứng như lông chó mèo, bụi, phấn hoa…
• Người bệnh nên tiêm phòng cúm hàng năm và tiêm phòng phế cầu theo lịch hẹn.

Ngoài ra thì người bệnh hen suyễn có thể dùng thêm sản phẩm xịt rửa mũi hàng ngày. Với trẻ em có thể dùng xịt rửa mũi có Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu tràm, nước tinh khiết. Sản phẩm sẽ giúp vệ sinh mũi hàng ngày, giúp loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang, làm sạch và thông mũi, phòng ngừa và làm giảm sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi dị ứng, viêm xoang; làm ẩm, phục hồi độ ẩm tự nhiên của niêm mạc mũi giúp làm giảm tình trạng khô mũi, giảm kích ứng đặc biệt trong thời tiết hanh khô, phòng điều hòa; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp. thích hợp dùng cho trẻ em từ 3 tháng tuổi trở lên.

Người lớn thì dùng sản phẩm xịt rửa có Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu bạc hà, nước tinh khiết cũng có công dụng giúp vệ sinh làm sạch xoang mũi giúp ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng như ngạt mũi, chảy nước mũi làm thông thoáng đường thở, đào thải dịch nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang; hỗ trợ, làm giảm triệu chứng của viêm mũi, viêm xoang, giúp làm giảm đau đầu, nhức hốc mắt do viêm xoang; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp.

Người bệnh hen phế quản nên chú ý tránh để gặp tình trạng hen phế quản bội nhiễm vì sẽ khó điều trị hơn và dễ gây biến chứng nguy hiểm. Hãy điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ và giữ vệ sinh mũi bằng sản phẩm xịt rửa an toàn với cả người lớn lần trẻ em.