Người bệnh hen suyễn nên ăn gì, kiêng gì để cải thiện?

Dưới đây là danh sách các thực phẩm mà người bệnh băn khoăn khi không biết hen suyễn nên ăn gì, kiêng ăn gì? Bạn có thể tham khảo và áp dụng để cải thiện bệnh an toàn, hiệu quả.

1. Bệnh hen suyễn kiêng ăn gì?

Một số thực phẩm sẽ khiến tình trạng hen suyễn trở nên trầm trọng hơn người bệnh cần tránh. Bị hen phế quản nên kiêng gì?

1.1. Thực phẩm giàu calo

Đây là nhóm thực phẩm hàng đầu mà người bị bệnh hen suyễn không nên ăn. Việc nạp nhiều calo không chỉ gây tăng cân mà còn rất nguy hiểm đối với người mắc bệnh hen suyễn. Theo các nghiên cứu khoa học, các triệu chứng của bệnh này thường trở nên nghiêm trọng hơn ở những người béo phì. Do đó hãy cân bằng lượng calo nạp vào và calo tiêu thụ để cung cấp năng lượng hợp lý cho cơ thể và tránh làm tình trạng bệnh hen suyễn thêm trầm trọng.

1.2. Chất kích thích

Chất kích thích người hen suyễn nên tránh là rượu và hút thuốc. Trong khói thuốc lá chứa nhiều độc tố như Nicotin, Monoxit carbon (khí CO), các chất gây ung thư… sẽ kích thích khiến phế quản co thắt, tăng tiết dịch nhầy, tạo nên cơn hen suyễn cấp tính. [1]

1.3. Thực phẩm có gas

Nếu người bệnh nạp lượng thức ăn quá nhiều trong một bữa hoặc thức ăn gây đầy hơi sẽ gây áp lực lên cơ hoành, đặc biệt nếu bệnh nhân hen suyễn còn bị trào ngược axit dẫn đến tình trạng khó thở. Do đó nên chia nhỏ bữa ăn ra và ăn nhiều bữa, đồng thời cũng cần hạn chế các loại đồ uống có gas.

1.4. Chất bảo quản thực phẩm

Salicylate là một chất bảo quản thực vật tự nhiên giúp thực phẩm tránh khỏi các tác nhân gây bệnh như côn trùng, vi khuẩn và nấm mốc. Tuy các trường hợp người bệnh hen suyễn dị ứng với salicylate hiếm gặp nhưng chất này có trong cà phê, trà và một số loại thảo mộc và gia vị cũng có thể là nguyên nhân thường gặp gây ra khởi phát các cơn hen.

Ngoài ra thì sulfites được sử dụng để giữ thực phẩm tươi ngon có thể gây ra chứng hen suyễn tạm thời ở một số người bệnh và tạo ra sulfur dioxide gây kích ứng phổi. Sulfite vẫn có thể được sử dụng cho nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn hoặc có trong gia vị, trái cây sấy khô, rau đóng hộp, rượu vang và các thực phẩm khác. Vì thế người bệnh nên kiểm tra thật kỹ các sản phẩm định mua để đảm bảo an toàn.

1.5. Thực phẩm gây dị ứng

Tuy chỉ có khoảng 5% người bệnh hen phế quản gặp tình trạng bệnh nặng hơn do dị ứng thức ăn. Nên người bệnh cần chú ý tránh thực phẩm dễ bị dị ứng hoặc món ăn được làm từ thực phẩm này.

1.6. Thực phẩm mặn (có chứa muối)

Thực phẩm mặn hay thực phẩm có chứa muối cũng là nhóm thực phẩm người bệnh suyễn nên tránh. Người bệnh không cần loại bỏ hoàn toàn mà nên hạn chế ăn vì các loại thực phẩm quá nhiều muối có thể khiến cho tình trạng viêm, phù nề đường hô hấp nặng hơn khiến cho quá trình điều trị trở nên khó khăn.

1.7. Thực phẩm đông lạnh

Hen phế quản kiêng ăn gì? Đồ đông lạnh thường có chứa sulfite và thành phần bảo quản natri bisulfit không tốt cho người bệnh hen suyễn. Tránh xa những đồ ăn như cá đông lạnh, hải sản đông lạnh,… là điều người bệnh nên thực hiện.

1.8. Thực phẩm đóng gói, đồ hộp

Chất bảo quản thực phẩm có trong các loại thực phẩm đóng gói, đồ hộp như natri bisulfit cũng có thể kích hoạt cơn suyễn. Trong khi người tiêu dùng đang có xu hướng tiêu thụ ngày càng nhiều các thức ăn đóng gói và đồ hộp do tính tiện dụng của nó, thì bạn nên hạn chế dùng các loại thực phẩm này để tránh làm tăng nguy cơ tái phát bệnh.

1.9. Trans fat và omega 6

Chất béo omega-6 và chất béo chuyển hóa được tìm thấy trong một số loại bơ, dầu thực vật và thực phẩm chế biến sẵn có thể làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn và các bệnh lý khác như bệnh lý tim mạch. Do đó người bệnh nên lưu ý để tránh khi đang hen suyễn.

1.10. Thực phẩm ngâm chua

Nếu người bệnh hen suyễn nhạy cảm hoặc dị ứng với sulfite thì hãy tránh xa các loại thực phẩm ngâm chua như dưa muối, cà muối hoặc nước nho, rượu ngâm và một số loại nước giải khát. Sulfite có khả năng khiến người bệnh hen suyễn gặp tình trạng khó thở. Hen phế quản kiêng gì thì đó là đồ ăn ngâm chua.

2. Bị bệnh hen suyễn nên ăn gì?

Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, lành mạnh, cân bằng sẽ giúp tăng cường đề kháng, cải thiện các triệu chứng của bệnh hen suyễn. Người bệnh hen phế quản nên ăn gì?

2.1. Thực phẩm giàu Vitamin C

Người bệnh hen suyễn có thể tìm thấy vitamin C trong các loại trái cây như dưa vàng, cam, bưởi, trái kiwi, súp lơ xanh và cà chua… Việc ăn những thực phẩm chứa vitamin này sẽ giúp giảm triệu chứng thở khò khè và viêm mũi dị ứng nhờ vào lượng chất oxy hóa cao.

2.2. Thực phẩm chứa nhiều Vitamin D

Ngoài vitamin C thì vitamin D là thực phẩm mà người bệnh hen suyễn nên ăn. Vitamin D có nhiều trong sữa, nấm, cá hồi và trứng. Một số nghiên cứu ghi nhận bổ sung vitamin D hàng ngày góp phần làm giảm số lần nhập viện ở bệnh nhân hen nặng. Vitamin này được cho là có thể làm giảm nhiễm trùng đường hô hấp trên và cải thiện chức năng phổi ở trẻ em và người lớn bị hen suyễn.

2.3. Thực phẩm giàu Omega-3

Omega 3 thường được tìm thấy trong các loại cá có lớp mỡ dày, đã được chứng minh có thể làm giảm tình trạng viêm, một trong những dấu hiệu phổ biến của bệnh hen suyễn. [2]

2.4. Thực phẩm giàu magie

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, đây là nhóm thực phẩm rất tốt cho người mắc bệnh hen do tính kháng viêm và giãn cơ trơn của chúng. Người bệnh hen suyễn thường có lượng magie trong cơ thể thấp nên có thể bổ sung lượng Magie bằng cách sử dụng các thực phẩm như các loại rau xanh, quả bơ, các loại đậu (đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng), các loại hạt (hạt bí, hạt điều, hạt dẻ), cà chua, chuối, ngũ cốc nguyên hạt, sữa và chế phẩm từ sữa, atiso…

2.5. Trái cây

Hen phế quản nên ăn hoa quả gì? Các loại trái cây và rau củ có chứa chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E và beta-carotene. Nếu ăn thường xuyên sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm tỷ lệ các cơn hen suyễn.

2.6. Vitamin A

Nhắc tới các vitamin tốt cho người hen suyễn thì không thể thiếu vitamin A. Để lá phổi và hệ hô hấp khỏe mạnh, người mắc bệnh hen suyễn nên ăn những thực phẩm có chứa nhiều vitamin A như cà rốt, các loại rau lá xanh đậm, dứa, khoai lang…

2.7. Alliums

Để hạn chế viêm nhiễm cũng như cải thiện tình trạng hô hấp, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, tránh được các bệnh cảm cúm thông thường, người bệnh hen suyễn nên ăn những thực phẩm có chứa Alliums. Có thể tìm thấy Alliums trong hành, hẹ tây,…

2.8. Chất chống oxy hóa

Các chất chống oxy hóa quan trọng trong việc ngăn ngừa tổn thương phổi, giúp làm lành những vết viêm đối với người mắc bệnh hen suyễn. Trong các loại trái cây hoặc rau củ màu vàng, đỏ, cam có chứa thành phần vitamin A, C, E; carotene; chiết xuất hạt nho và coenzyme Q10… Đây là những chất chống oxy hóa cần cho người bệnh hen ăn hàng ngày.

3. Thức uống tốt cho người hen suyễn

3.1. Nước húng quế

Trong lá húng quế có chứa các chất chống oxy hóa nên từ xưa húng quế được xem như một bài thuốc có khả năng chống ho, long đờm, kháng khuẩn, hạn chế tình trạng nhiễm khuẩn xuất hiện nhiều ở đường hô hấp. Việc uống nước húng quế còn có khả năng kiểm soát tình trạng sung huyết, giúp hỗ trợ điều trị các bệnh dị ứng ở đường hô hấp.

3.2. Nước ép cà rốt

Nước ép cà rốt rất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là với những người bị hen suyễn. Do trong cà rốt có chứa một lượng lớn vitamin A, giúp người bệnh bổ sung vitamin A trong máu, cải thiện chức năng phổi và giúp phổi hoạt động tốt hơn.

3.3. Nước mật ong

Theo kết quả nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng, mật ong có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, giảm nhẹ tình trạng sưng viêm của lớp niêm mạc trong đường hô hấp. Đồng thời mật ong còn giúp cải thiện tình trạng thở khò khè nhờ vào tác dụng làm loãng đờm trong phế quản. Người bệnh có thể kết hợp mật ong cùng với các loại nước ép như cam, cà rốt, húng quế hoặc trà để dùng hàng ngày… để giảm các triệu chứng của hen suyễn một hiệu quả.

3.4. Gừng

Gừng có tác dụng trong việc chữa trị những bệnh lý về hô hấp, đặc biệt là hen suyễn nhờ gừng có tác dụng chống viêm, giảm đau nhờ vào những thành phần shogaol, gingerol và zingerone. Các tác dụng của gừng với người bệnh hen có thể kể đến là nước gừng có tính chống oxy hóa giúp làm sạch những chất độc hại tồn tại trong cơ thể, giảm những căng thẳng có thể dẫn đến các cơn hen suyễn; gừng giúp ngăn chặn tình trạng co thắt, giúp thư giãn đường dẫn khí; nhựa gừng có khả năng làm sạch chất nhầy dư thừa trong khí quản và phổi, giúp hạn chế tối đa tình trạng nhiễm trùng; loại bỏ đờm gây ngứa trong cổ họng, giảm thiểu triệu chứng thở khò khè.

3.5. Nước táo, lá chanh

Táo có chứa quercetin giúp hạn chế các cuộc tấn công của bệnh hen suyễn, còn các thành phần oxy hóa có trong chanh lại mang đến tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, chống lại các vi khuẩn có hại cũng như những yếu tố gây dị ứng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chất limonene được tìm thấy trong chanh có tác dụng phòng ngừa viêm nhiễm hô hấp, tổn thương phổi, Axit citric giúp làm sạch phổi, giúp người bệnh hen suyễn dễ thở hơn.

4. Một số lưu ý cho người mắc bệnh hen suyễn

Ngoài chế độ ăn uống thích hợp, ăn món gì và nên tránh món gì thì người bệnh hen suyễn còn cần lưu ý:

4.1. Giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh

Hen suyễn cấp và nhiều bệnh lý hô hấp thông thường khác tái phát do không khí lạnh. Do đó, người bệnh hen suyễn phải luôn chú ý giữ ấm cơ thể bằng áo khoác, găng tay, mũ, khẩu trang… đặc biệt vào những thời điểm giao mùa, dịp cuối năm khi không khí bắt đầu trở lạnh.

4.2. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ

Người bệnh tuyệt đối tuân thủ chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc, giảm liều, tăng liều… Việc tuân thủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hạn chế những cơn khó thở cấp, giảm thiểu nguy cơ nhập viện hay thậm chí tử vong đối với người bệnh hen suyễn. Đặc biệt là người bệnh luôn luôn mang theo thuốc cắt cơn khó thở đồng thời hiểu rõ cách sử dụng, công dụng của từng loại thuốc. Việc tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ cũng cần lưu ý thực hiện thường xuyên.

4.3. Tránh tiếp xúc với lông động vật

Lông động vật như lông chó, mèo, chim cảnh… là một trong những tác nhân gây khởi phát cơn hen cấp ở người bị hen suyễn. Do đó người bệnh nên tuyệt đối tránh tiếp xúc trực tiếp với các loại thú cưng để kiểm soát bệnh tình cũng như cải thiện sức khỏe,

4.4. Đeo khẩu trang khi ra đường

Người bệnh nên đeo khẩu trang khi ra đường để tránh khói bụi, phấn hoa hoặc khi phải làm việc trong môi trường ô nhiễm, độc hại… Nên chọn khẩu trang đa lớp để hạn chế tối đa những yếu tố gây kích ứng đến niêm mạc, khởi phát những cơn hen phế quản nguy hiểm, khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng và khó điều trị hơn.

4.5. Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ

Không gian sống sạch sẽ, gọn gàng, thông thoáng cũng sẽ giúp loại bỏ các yếu tố gây dị ứng như bụi bẩn, vi khuẩn, ký sinh trùng… Do đó người bệnh nên lau dọn, sát khuẩn, hút bụi nhà cửa thường xuyên, thay giặt khăn trải giường, màn, vỏ gối.

Để hỗ trợ điều trị, cải thiện hen suyễn người bệnh có thể sử dụng sản phẩm xịt rửa mũi hàng ngày. Người lớn thì dùng sản phẩm xịt rửa có Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu bạc hà, nước tinh khiết cũng có công dụng giúp vệ sinh làm sạch xoang mũi giúp ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng như ngạt mũi, chảy nước mũi làm thông thoáng đường thở, đào thải dịch nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang; hỗ trợ, làm giảm triệu chứng của viêm mũi, viêm xoang, giúp làm giảm đau đầu, nhức hốc mắt do viêm xoang; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp. Trẻ em có thể dùng xịt rửa mũi có Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu tràm, nước tinh khiết. Sản phẩm sẽ giúp vệ sinh mũi hàng ngày, giúp loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang, làm sạch và thông mũi, phòng ngừa và làm giảm sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi dị ứng, viêm xoang; làm ẩm, phục hồi độ ẩm tự nhiên của niêm mạc mũi giúp làm giảm tình trạng khô mũi, giảm kích ứng đặc biệt trong thời tiết hanh khô, phòng điều hòa; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp. thích hợp dùng cho trẻ em từ 3 tháng tuổi trở lên.

Câu hỏi mà người bệnh quan tâm bị hen suyễn nên ăn gì, kiêng ăn gì đã được giải đáp trong nội dung trên đây. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng hen suyễn.

Nguồn tham khảo:

• [1] Asthma and Your Diet: Foods That Help and Hurt https://www.webmd.com/asthma/ss/slideshow-asthma-and-your-diet
• [2] Asthma and Diet https://www.webmd.com/asthma/asthma-diet-what-you-should-know