Thế nào là viêm phế quản dạng hen và cách phòng bệnh

Viêm phế quản dạng hen là bệnh lý về đường hô hấp có liên quan đến cả viêm phế quản và hen suyễn. Cùng tìm hiểu về bệnh lý này để biết cách điều trị, phòng bệnh hiệu quả.

1. Viêm phế quản dạng hen là gì?

Viêm phế quản dạng hen còn gọi là viêm phế quản co thắt, một bệnh lý nặng của viêm phế quản. Người bệnh bị viêm phế quản ở dạng hen sẽ có các triệu chứng cùng một lúc và chồng chéo lên nhau. Bệnh thường xảy ra phổ biến ở trẻ nhỏ hơn là người lớn, xuất hiện khi bị viêm nhiễm khiến cho đường dẫn khí đi sâu vào phổi bị thu nhỏ dần. 

2. Nguyên nhân gây ra viêm phế quản ở dạng hen

Bệnh viêm phế quản dạng hen do nhiễm trùng đường hô hấp, trong đó tác nhân gây bệnh phần lớn là do nhiễm virus; điển hình là virus hợp bào hô hấp RSV, tiếp đến là virus cúm, Adenovirus… Ngoài ra thì các chủng vi khuẩn cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh hoặc khiến tình trạng bệnh nặng hơn như phế cầu, liên cầu khuẩn, tụ cầu, H.influenzae type b….

Ngoài ra còn có các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Không khí ô nhiễm
• Dị ứng với lông động vật, phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc, hóa chất,…
• Người làm các công việc liên quan đến chăn nuôi, ngũ cốc, khai thác than, dệt may,…
• Có tiền sử mắc bệnh về phổi
• Thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá
• Mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên
• Thường xuyên bị áp lực, tâm lý bất ổn, căng thẳng, stress,…
• Lạm dụng một số thuốc như aspirin, thuốc chẹn beta… [1]

3. Triệu chứng bệnh viêm phế quản dạng hen

Có thể nhận biết bệnh viêm phế quản dạng hen nhờ các triệu chứng và các dấu hiệu của bệnh khá giống với hen suyễn nên nhiều người thường bị nhầm lẫn. Để xác định chính xác thì người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm lâm sàng. Các triệu chứng của bệnh có:

• Ho, thở khò khè, ho đờm tăng dần.
• Thở nhanh và khó thở.
• Rút lõm lồng ngực, thở khò khè.
• Thường có cảm giác buồn nôn sau khi ăn.

4. Biến chứng của bệnh viêm phế quản thể hen

Viêm phế quản dạng hen ở giai đoạn nhẹ nếu được phát hiện và điều trị tích cực thì tỷ lệ chữa khỏi khá cao. Tùy thể trạng của từng người bệnh mà thời gian điều trị có thể kéo dài 1-2 tuần. Nếu không kịp thời phát hiện và điều trị thì sau khi có xuất hiện triệu chứng từ 2 – 3 ngày, bệnh viêm phế quản dạng hen sẽ chuyển sang nặng hơn, người bệnh sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh khác như suy hô hấp, xẹp phổi, viêm tai giữa, viêm phổi,… Các biến chứng nguy hiểm và khó lường có thể gặp:

• Xẹp phổi: Đây là biến chứng thường gặp nhất và có nguy cơ cao tiến triển thành bại não.
• Tràn khí màng phổi: Biến chứng này xảy ra khi các phế nang bị giãn rộng dẫn tới dễ rách vỡ, tràn không khí. Các triệu chứng người bệnh gặp có đau tức ngực, mạch đập nhanh, khó thở, tím tái.
• Hen phế quản bội nhiễm: Biến chứng này vô cùng nguy hiểm do vi khuẩn gây bệnh lan xuống nhu mô phổi và phế nang gây viêm nhiễm nặng.
• Tâm phế mạn: Biến chứng này thường gặp ở người bệnh trung niên, tái phát nhiều lần gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh.
• Giãn phế nang đa tiểu thùy: Do độ đàn hồi của phế nang giảm dần theo thời gian khiến người bệnh phải gắng sức để thở kể cả khi nghỉ ngơi.
• Suy hô hấp mạn tính: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất trong các biến chứng mà nếu không can thiệp kịp thời có thể gây tử vong cho người bệnh.

Ngoài các biến chứng này thì nếu chị em có thai không may mắc viêm phế quản dạng hen ở tuần 24 – 36 của thai kỳ sẽ có thể gặp biến chứng xuất huyết âm đạo, sản giật, sinh non,… [2]

5. Các phương pháp chẩn đoán bệnh

Do các dấu hiệu của bệnh viêm phế quản dạng hen dễ nhầm với bệnh hen suyễn nên để biết chính xác người bệnh mắc bệnh lý gì thì bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng mà còn phải kết hợp thực hiện một số xét nghiệm khác như:

• Chụp X-quang ngực: Xét nghiệm hình ảnh này giúp bác sĩ thu được các hình ảnh bên trong ngực một cách chi tiết. Từ đó có thêm cơ sở để kiểm tra và nhận diện các biểu hiện bất thường xuất hiện bên trong ngực có liên quan hay không với các triệu chứng bên ngoài như ho, khó thở,…
• Đo phế dung: Xét nghiệm này nhằm kiểm tra các chức năng và sự hoạt động của phổi trong quá trình hô hấp (bao gồm cả thở ra và hít vào). Người bệnh phải thực hiện hít thở với một dụng cụ được gọi là ống ngậm có liên kết vào phế dung kế.
• Xét nghiệm PEF: Xét nghiệm này được thực hiện nhằm kiểm tra lưu lượng thở ra cực đại giúp đo đạc và kiểm tra lực của không khí trong quá trình thở ra.

6. Điều trị viêm phế quản dạng hen

Người bệnh viêm phế quản dạng hen thường được điều trị bằng các loại thuốc:

• Thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh như albuterol giúp mở rộng đường thở, mang lại hiệu quả điều trị ngắn hạn
• Thuốc corticosteroid dạng hít
• Thuốc giãn ống phế quản thời gian dài kết hợp với thuốc corticosteroid dạng hít
• Thuốc điều chỉnh leukotriene
• Cromolyn hay theophylline
• Kết hợp giữa thuốc steroid và thuốc giãn phế quản
• Thuốc chống tiết cholin dài hạn

Để hỗ trợ điều trị thì người bệnh có thể:

• Dùng máy tạo hơi ấm
• Giặt giũ vệ sinh giường chiếu, chăn màn bằng nước nóng
• Vệ sinh, hút bụi trong nhà thường xuyên
• Dùng máy lọc khí với màng lọc HEPA
• Tránh nuôi thú cưng
• Không hút thuốc lá, tránh tiếp xúc với khói thuốc
• Rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa vi khuẩn. [3]

7. Cách phòng ngừa viêm phế quản thể hen

Để có thể phòng ngừa viêm phế quản dạng hen thì người bệnh có thể áp dụng những cách sau:

• Đeo khẩu trang, che chắn mũi cẩn thận khi ra đường hoặc tiếp xúc với môi trường khói bụi.
• Thường xuyên hút sạch bụi nhà cửa và nơi làm việc sạch sẽ, thoáng khí.
• Tránh tiếp xúc với thú cưng như chó, mèo,… nếu bị dị ứng với lông của chúng.
• Giặt sạch sẽ chăn ga, gối đệm trải giường thường xuyên.
• Không hút thuốc lá và tránh xa những người hút thuốc lá để hạn chế ảnh hưởng.
• Vệ sinh tay chân sạch sẽ để ngăn ngừa sự nhiễm trùng lây lan.
• Có thể dùng nước muối nước muối sinh lý để súc miệng hàng ngày.
• Có chế độ ăn uống hợp lý, cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và bổ sung vitamin C, tăng cường sức đề kháng. Đồng thời hạn chế các loại đồ ăn cay nóng, gây dị ứng,…
• Có thể sử dụng bộ lọc không khí để loại bỏ phấn hoa, bụi bẩn và các tác nhân gây kích thích cho đường hô hấp.

Người bệnh viêm phế quản dạng hen có thể sử dụng thêm sản phẩm xịt rửa mũi an toàn, hỗ trợ điều trị hiệu quả. Xịt mũi này gồm có Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu bạc hà, nước tinh khiết cũng có công dụng giúp vệ sinh làm sạch xoang mũi giúp ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng như ngạt mũi, chảy nước mũi làm thông thoáng đường thở, đào thải dịch nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang; hỗ trợ, làm giảm triệu chứng của viêm mũi, viêm xoang, giúp làm giảm đau đầu, nhức hốc mắt do viêm xoang; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp.

Với trẻ em thì có thể dùng xịt rửa mũi có Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu tràm, nước tinh khiết. Sản phẩm sẽ giúp vệ sinh mũi hàng ngày, giúp loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang, làm sạch và thông mũi, phòng ngừa và làm giảm sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi dị ứng, viêm xoang; làm ẩm, phục hồi độ ẩm tự nhiên của niêm mạc mũi giúp làm giảm tình trạng khô mũi, giảm kích ứng đặc biệt trong thời tiết hanh khô, phòng điều hòa; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp. thích hợp dùng cho trẻ em từ 3 tháng tuổi trở lên.

Đồng thời người bệnh có thể dùng cả xịt họng có xuyên tâm liên, hoàng liên, hoàng cầm, bách bộ, xạ can, húng chanh, cỏ ngọt, mật ong, tinh dầu bạc hà, nước tinh khiết và phụ liệu vừa đủ. Sản phẩm dùng cho người lớn và trẻ em có tác dụng tại chỗ, dùng để xịt họng, giảm sưng đau rát ngứa họng, giúp giảm viêm họng, viêm amidan, thanh quản; phòng viêm nhiễm đường hô hấp do virus, vi khuẩn, sử dụng cho người bị ho gió, ho khan, ho có đờm, ho lâu ngày không khỏi, ho do cảm cúm, ho do thay đổi thời tiết, làm dịu cải thiện các triệu chứng của khô họng, viêm loét miệng – họng, tổn thương niêm mạc miệng, nhiệt miệng; ngăn ngừa các vấn đề: viêm nướu, viêm chân răng, viêm loét miệng…

Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây viêm phế quản dạng hen, các dấu hiệu nhận biết bệnh và cách điều trị cũng như phòng tránh.

Nguồn tham khảo:

• [1] What Is Asthmatic Bronchitis? https://www.verywellhealth.com/asthmatic-bronchitis-5217712
• [2] Asthmatic Bronchitis https://www.webmd.com/asthma/asthmatic-bronchitis-symptoms-treatment
• [3] Asthmatic Bronchitis: Understanding, Symptoms, and Effective Treatment Strategies https://www.medanta.org/patient-education-blog/asthmatic-bronchitis-understanding-symptoms-and-effective-treatment-strategies